Hindistan Hilafet Hareketi Ve Turkiye-Guney Asya…

GASAM Başkanı Cemal Demir acılış konuşmasında Turkiye ve Guney Asya ilişkilerinin canlandırılmasına yonelik GASAM ’ın 3 onerisini paylaştı. Demir, “Hindistan Hilafet Hareketi ve Turkiye-Guney Asya ilişkileri ulkemizin tarihi, kulturel ve siyasal gercekleri temelinde ve kuresel olcekte buyuk onem arz ediyor. İlişkileri ihya etmek icin ilk olarak devlet, akademisyen ve STK ortaklığında calışmalar yurutulmeli, ikinci olarak universitelerde Guney Asya odaklı kursuler kurulmalıdır. Son olarak da iş dunyası bu bolgeye yatırımlarını gozden gecirmelidir. Bu 3 başlıkta stratejik planlar oluşturarak Turkiye ile Guney Asya ulkeleri arasında daha sağlıklı ve guvenilir işbirlikleri kurabilir” dedi.
BATI ’NIN ODAĞINDAKİ “ARZULAR ULKESİ”
Hindistan ’ın Musluman tarihi uzerine kısa bir değerlendirme yaparak konuşmasına başlayan Dr. Zehra Taşkesenlioğlu, 350 yıl boyunca Muslumanlıkla yonetilen Hindistan ’da, Portekizlilerin ve İngiltere ’nin zengin kaynakları ele gecirme arzusuyla uyguladıkları zulumlere değindi. “Arzular ulkesi” olarak tanımlanan Hindistan ’ın kendisinden daha buyuk birkac coğrafyayı doyurabilecek zenginliğinin Batı ’nın iştahını kabarttığını soyleyen Taşkesenlioğlu, bu kaynakları somurmek isteyen İngiltere ’nin Doğu Hindistan şirketini kurarak ekonomi uzerinden bir hÂkimiyet geliştirdiğini aktardı. Başta Portekiz ardından İngiltere ’nin hÂkimiyeti altına girerek kimliğini kaybetmeye başlayan Hindistan ’ın bir sure sonra kimlik arayışına girdiğini ifade eden Taşkesenlioğlu, sığınılan limanın Osmanlı hilafeti olduğunu belirtti. Birinci Dunya Savaşı ’nda Osmanlı ’nın yenilmek uzere olduğunu goren Hint Muslumanlarının, kendilerini yoneten İngilizlerden hilafete dokunulmayacağı sozu aldıklarını ancak İngilizlerin bu sozu tutmadıklarının farkına varınca Hindistan Hilafet Hareketi ’ni kurduklarını dile getiren Taşkesenlioğlu, “Trablusgarp ve Balkan Harbinde Hintli Muslumanların yaptığını komşularımız yapmadılar. Tonlarca yardım malzemesi gonderdiler. ZekÂtın ve sadakanın Osmanlı ’ya gonderilmesinin şart olduğuna dair fetvalar verdiler. Cunku hilafet zor durumda. Muslumanların tek umudu olan Osmanlı, miadını doldurmaya başlayınca Hilafet Hareketi de miadını doldurdu” değerlendirmelerinde bulundu.
“GUNEY ASYA ULKELERİ ABD ’NİN STRATEJİK ORTAĞI OLMAK UZERE”
Turkiye ile Guney Asya ulkeleri arasındaki gunumuz ilişkilerini değerlendirirken ABD ’nin stratejilerine vurgu yapan Taşkesenlioğlu konuşmalarına şoyle devam etti: “ABD, Sovyet Rusya ’yı bitirirken cevreleme stratejisi yaptı. Yani once cevre ulkelerdeki etkinliğini sağladı. Şimdi de kendisine rakip olan ve bağımlı olduğu Cin ile o bolgede yeniden savaşmamak adına bolgenin tum ulkeleriyle derin stratejik işbirlikleri geliştiriyor. Biz, Turkiye olarak bunun farkında olmalıyız. Ekonomik ilişkilerin yanında daha kapsamlı diplomatik ilişkilere girmemiz gerekiyor. Yoksa Asya Kaplanları, Amerika ’nın stratejik ortağı hale gelecek.”
HİLAFETİN COKMESİ AFGANİSTAN ’A GOCE SEBEP OLDU
Hindistan ’da Turk ve Musluman varlığının tarihsel surecteki yerini anlatarak soze başlayan Zekai Kardaş, bolgede kurulan Turk devletlerinin hicbir zaman emperyalist guc şeklinde egemenlik kurmadığını, kendilerininde bolgeye adapte olarak bolgenin ayrılmaz parcası haline geldiğini vurguladı. Kardaş, “Tac Mahal ’den tutun da ismini Turkce “ordu” kelimesinden alan Urdu dili ve bu dilin Turk asıllı unlu şairi Mirza Esedullah Galip ’e kadar Turkler ile bağlantılı değerler de bu bolgenin oz mirasıdır” dedi.
Osmanlı ’nın Birinci Dunya Savaşı ’nda girdiği cıkmazın Hint Muslumanları arasında infial oluşturduğunu soyleyen Kardaş, donemin Urdu gazetelerinde Muslumanlar icin her turlu yardımın yapılmasının farz olduğuna dair yazılar yayınlandığını paylaştı. 1924 ’te hilafetin kaldırılmasıyla Hindistan Hilafet Hareketi ’nin de coktuğunu soyleyen Kardaş, artık Hindistan ’da dinlerini yaşayamayacaklarını duşunen yaklaşık 500 bin muhacirin Afganistan ’a hicret hareketi başlattığını, iyi planlanmayan hareket neticesinde binlerce insanın kotu koşullarda yaşamak zorunda kaldığını ve binlercesinin dehayal kırıklıklarıyla ulkesine geri donduğunu aktardı.
HİLAFET İCİN HİNDULAR VE MUSLUMANLAR EL ELE
Hindistan ’da dini bir ekolun temsilcisi Hasan El Nedvi ’nin torunu Dr. Yunus El Nedvi, İngiliz somurusune karşı Muslumanların ilmi ve siyasi hareketlerine değinerek en meşhurlarından biri olan İpek Mendil Hareketi uzerinde konuştu. Hilafetin riske girmesi nedeniyle ilk kez Hindistan ’da farklı mesleklerden, farklı cemaatlerden insanların hatta Gandi onderliğindeki Hinduların bir araya geldiğini soyleyen Nedvi, burada hareketin en onemli savunucularından Muhammed Ali Cevher ’den bahsetti. Cevher ’in şehir şehir dolaşarak tebliğ yaptığını, etkili makaleler yazdığını soyleyen Nedvi, onun gibi insanların İngilizlere karşı adeta kalemleriyle savaş verdiğini ifade etti.
HİLAFET HAREKETİ ’NİN YANSIMALARI
Hilafet hareketinin yansımaları uzerine konuşan Dr. Omer Korkmaz ise hareketin 3 devlet ve 3 hareket ortaya cıkardığına dikkat cekti. Korkmaz, “Hareketin ateşlediği bağımsızlık fikrinden ortaya Hindistan, Pakistan ve Bangladeş devletleri cıktı. Ayrıca 3 hareket doğdu. Bunlardan biri 1927 ’de ulema tarafından kurulan Tebliğ Cemaati, diğeri 1928 ’de kurulan Musluman Kardeşler Teşkilatı, ucuncusu ise Cemaat-i İslÂmi ’dir” dedi. Bu hareketlerin başarısızlıklarla sonuclandığını belirten Korkmaz, gecmişten ders almak icin yapılacak tarihi okumanın gelecek icin cok değerli olduğunu vurguladı.
Panel, moderatorun değerlendirmeleri ve soru cevap faslının ardından sona erdi.